W drugiej połowie XX wieku rozpowszechniło się pojęcie tzw. państwa prawa, czyli takiego państwa,
w którym rządy sprawuje prawo.

Samo pojęcie wywodzi się jeszcze od Kanta i było rozwijane przez niemiecką (choć nie tylko) szkołę prawniczą, aż doczekało się włączenia do konstytucji Niemiec z 1949 r. (pierwsze sformułowanie w konstytucji pośród wszystkich państw).

W Polsce okresu wychodzenia z komunizmu pojęcie państwa prawa robiło zawrotną karierę, zwłaszcza w środowiskach zbliżonych do Gazety Wyborczej i Unii Demokratycznej (zmutowanej później w Unię Wolności, jeszcze później w Platformę Obywatelską), gdzie nieustannie odmieniano jak zaklęcie „państwo prawa” w najróżniejszych przypadkach. W latach dziewięćdziesiątych można było nasłuchać się do znudzenia, gdy podczas niemal każdej medialnej dyskusji politycznej,  jej uczestnicy powtarzali w kółko „państwo prawa”, „państwo prawne”, „rządy prawa” „nadrzędność prawa” itp.

Nic dziwnego, że sformułowanie to weszło (uchwałą zmieniającą) do konstytucji w 1989 r., a następnie znalazło się w nowej Konstytucji z 1997 r., gdzie można przeczytać: „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”.

Prawo rzymskie, na którym opiera się prawo naszego (i nie tylko) kręgu cywilizacyjnego, było formułowane w miarę prosto i przejrzyście. Tworzenie prawa opierało się na etyce i zwyczaju. Tę jasność zapisów podtrzymywało również prawo kanoniczne, jednak przyszedł wiek XIX, a w wraz z nim nowe idee i gwałtowny rozwój tzw. pozytywizmu prawniczego. Zaowocowało negowaniem prawa naturalnego i rozwojem prawa stanowionego, oderwaniem od etyki, za czym szła  komplikacja i zagmatwanie zapisów prawnych, aż w czasach nam współczesnych tworzenie prawa przybrało postać „biegunki legislacyjnej”, gdzie ilość i pogmatwanie przepisów prawnych rosną z roku na rok niemal w porządku geometrycznym.  

Na biegunkę legislacyjną niewątpliwy i duży wpływ wywarła cywilizacja żydowska z jej dążeniem regulowania wszystkiego poprzez prawo. Wraz z nadaniem Żydom praw obywatelskich przez rewolucję francuską z jednej strony oraz postępującą emancypacją samych Żydów, w XIX w. zaczęli oni masowo zasilać „stan” prawniczy, wywierając przemożny wpływ na kształtowanie się prawa w krajach przez nich zamieszkiwanych. W tym min. należy upatrywać gwałtowny rozwój prawa stanowionego w Niemczech, które zrywało związek między prawem a moralnością. Jak pisał Koneczny w „Cywilizacji Żydowskiej”:
„Rozwija się na wielką skalę walka słuszności z prawem, innymi słowy: walka ustawy z sumieniem. (…) Wyręczanie etyki prawem, sumienie przepisem stanowi najkrótszą drogę do zażydzenia naszych umysłów. Niestety, im więcej gdzie prawniczości, tym mniej prawości; prawość bowiem obejdzie się bez prawa. Przyjąwszy żydowski pewnik, że wszystko polega na prawie, przyjęliśmy także żydowską metodę prawniczą. Nasza jurisprudentia żywi się komentatorstwem i interpretacją; prawnicy nasi nurzają się w ciągłej i wyłącznej analizie, obchodząc się zgoła bez syntezy. Jest to metodą talmudyczną. Chodzi o to, żeby wyspekulować prawniczo wszystko a wszystko, cokolwiek mieści się w życiu.”

Koneczny określał  cywilizację żydowską jako cywilizację prawniczą. Wszystko w niej jest określone przez prawo (Torę, Talmud). Nie odróżniają etyki od prawa. U samych Żydów można się spotkać z twierdzeniami na temat judaizmu, że nie tyle jest objawioną religią, co objawionym prawem.

Każdy, nawet wydawałoby się mało istotny aspekt życia jest uregulowany i obwarowany przez Talmud prawem nakazów i zakazów. Dlatego też Żydzi mają naturalna predylekcję do prawa i bycia prawnikami. Uważają, że im więcej w życiu prawnej regulacji, tym dla tego życia lepiej. Tą ideą „zarazili” gojów.

Zupełnie inaczej do sprawy podchodzili Rzymianie, których prawo, wraz z filozofią grecką oraz chrześcijaństwem stało się kamieniem węgielnym naszej cywilizacji, przynajmniej do niedawna. Lubowali się oni w tworzeniu wiele mówiących sentencji, w tym również związanych z prawem, takich jak   „Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem” (wykładane jako: znać ustawy to nie trzymać się ich słów, ale rozumieć sens i znaczenie), czy „summum ius, summa iniuria” (co tłumaczone jest zwykle jako „najwyższe prawo, najwyższym bezprawiem” lub bardziej wyraziście – „zbyt formalne prawo może być krzywdą”). Mieli więc świadomość tego, że prawo w pewnych okolicznościach, jeśli zbyt dużą wagę przywiązuje się do jego litery, a umyka jego istota związana z etyką, może stać się przekleństwem, a nawet tyranią.

Cóż, w XIX w. idee prawnicze zaczęły podążać w inną stronę i postępują na tej drodze postępu coraz szybciej i szybciej, a ilość regulacji prawnych narasta niemal w postępie geometrycznym.

Skoro więc współczesne prawo wypowiada się samo z siebie w sposób zbyt zagmatwany i niezrozumiały dla zwykłych ludzi, dlatego do jego tłumaczenia maluczkim niezbędni są uczeni egzegeci.
Wymaga to wielu lat żmudnych studiów, a i to nie zawsze wystarcza, by zostać namaszczonym egzegetą „Pisma”. Wymagana jest w tym celu długa praktyka i uzgodnienia wewnątrz środowiska prawniczego. Tak jak i u nas, w Polsce właśnie. Wiedzę po temu mają tylko ci, co zaczynali jeszcze w poprzednim systemie. W przeciwnym razie zabrakłoby ciągłości przekazu wiedzy tajemnej, bez której ani rusz.

Tak więc, jeśli ma rządzić prawo, najistotniejszą rzeczą staje się kwestia, kto będzie wykładał
i tłumaczył, co prawo mówi. Coś jak z Pytią Delficką – jej wyrocznie musieli tłumaczyć wtajemniczeni kapłani.

Jasną rzeczą jest, że w tej sytuacji jedyni uprawnieni do wykładni prawa są prawnicy. Oczywiście, jak już wspomniałem, nie każdy prawnik może być w gronie tych uprawnionych. Tylko specjalnie wyselekcjonowani, którzy przeszli ogniowe próby w tej materii, i którzy wzajemnie się w tej sprawie certyfikują i ubezpieczają.

Domniemanie przy tym jest takie, że każdy (no, prawie każdy) z takiego „sanhedrynu”, jest „medium” najczystszym, tj. takim, przez które prawo wypowiada się wprost i bez przekłamań. Są to ludzie jak kryształ, bez skrzywień ideologicznych. Tacy jak Gersdorf, Juszczyszyn, Tuleya czy Żurek.

Jeśli słowa „monarchy”, czyli prawa mającego sprawować rządy, wymaga tłumaczenia poddanym, co tak naprawdę miał ten „władca” na myśli, to ten, kto ma monopol na objaśnia, zaczyna faktycznie sprawować rządy. A jak rządy, to i polityka, więc już wprost i otwarcie rozpolitykowali się nasi sędziowie

Tak więc „sanhedryn” prawniczy zaczyna uzurpować sobie władzę w państwie, unieważniając w konsekwencji, akceptowany na ogół w naszej kulturze, monteskiuszowski trójpodział władzy, gdyż władze ustawodawcza i wykonawcza podlegają rządom prawa, a więc w konsekwencji prawnikom, ponieważ jedynie oni wiedzą, co prawo „mówi”.

Oczywiście wszystko to w retorycznym sosie legalizmu, który stoi na straży wolności indywidualnej obywateli przed zakusami państwa. To był jeden koniec kija, tzw. marchewka. Stopniowo jednak kij zaczął pokazywać drugi koniec, który w roku 2020 widać już całkiem wyraźnie.

Mamy więc jawny rokosz i bunt „kasty” w kraju, któremu w sukurs idzie „sanhedryn” europejski pod postacią unijnych trybunałów. „Ulica i zagranica”.

I choć zawarte traktaty nie upoważniają tych trybunałów do rozstrzygania o naszym ustroju sądowniczym,  to przecież nie mogą one odmówić prośbom naszych organów sądowych o pomoc. Wiadomo – skoro same środowiska prawnicze, a nawet Sąd Najwyższy (w roku 2018 zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniem, czy obniżenie wieku emerytalnego sędziów jest zgodne z prawem), szukają tam ratunku, to musowo źle się dzieje.

Przypomina to do złudzenia wzywanie obcych dworów przez rozmaitych rokoszan z okresu rozbiorów, dzięki czemu dwory te miały doskonały pretekst do interwencji. Możliwość wmieszania się w wewnętrzne sprawy danego państwa – tylko głupi by przepuścił taką okazję. A jak się już postawi stopę w drzwi, to drugą będzie można tym łatwiej postawić już za drzwiami, w pomieszczeniu, aż w końcu podporządkuje się samego gospodarza.

Czyżby nasze środowiska prawnicze (nie całe przecież, czego potwierdzeniem jest choćby Ordo Iuris) były V kolumną?

Robert Gocał

	RG
	9 grudnia 2020 09:27